KRAKOWSKIE TOWARZYSTWO TECHNICZNE
/tekst z roku 2000/
Inicjatorem założenia KTT był inż., Maciej Moraczewski. Pierwsze Walne Zgromadzenie odbyło się 15 V 1877 r. Prezesem został dr Paweł Brzeziński 1877-79 r., ponownie w 1882 r. Główne kierunki działania: zjednoczenie inżynierów i techników polskich, wywalczenie dla inżynierów i techników odpowiedniego stanowiska w kraju i w społeczeństwie, podniesienie gospodarcze kraju przez dopilnowanie realizacji planów technicznych, podniesienie stanu techniki polskiej przez pogłębianie wiadomości fachowej i politechnizacje społeczeństwa.
W 1880 r. Za prezesury Władysława Rozwadowskiego powołano redakcje ,,Czasopisma Technicznego”. W zorganizowanym I Zjeździe Techników Polskich z terenu trzech zaborów 8 IX – 1 O IX 1882 r. uczestniczyło 300 osób. Ilość członków: 147. W działalności Towarzystwa wykorzystywano wzory towarzystw zachodnich, zwłaszcza niemieckich. Przykładem aktywności jest fakt przyjęcia ogółu wniosków zgłoszonych przez Towarzystwo na Zjeździe Inżynierów i Architektów w Wiedniu w 1891 r. Szeroka działalność spowodowała konieczność budowy własnej siedziby. W 1906 r. Towarzystwo wprowadziło się za prezesury Gustawa Steingrabera do własnego budynku przy ul. Straszewskiego 28, zbudowanego według projektu Sławomira Odrzywolskiego, w oparciu o własne wkłady. W 1912 r. zorganizowało VI Zjazd Techników Polskich. W 1927 r. ilość członków wynosiła 501 osób, w 1939 r. – 600, w 1945 r. – 420. Działalność Towarzystwo prowadziło oficjalnie do 1952 roku. ,,Czasopismo Techniczne” było wydawane do 1948 r. Towarzystwo wznowiło działalność 29 V 1991 r. za prezesury mgr inż. Kazimierza Kosińskiego w dawnej siedzibie. Towarzystwo podczas swej wieloletniej działalności przyczyniło się do powstania w Krakowie: nowych wodociągów miejskich i rozbudowy kanalizacji, komunikacji, przebudowy i odnowienia Wawelu i innych zabytków krakowskich, budowy Muzeum Przemysłowego i szkół zawodowych, III mostu na Wiśle, budowy dróg wodnych i zabezpieczenia miasta przed powodzią, Wydano polski podręcznik techniczny, słownik techniczny i wyrazów kolejowych oraz liczne artykuły i prace. Starania o utworzenie Akademii Górniczej w Krakowie zakończono sukcesem. Współpracowało przy organizacji kreowanej w Krakowie Politechniki Krakowskiej. Członkowie Towarzystwa uczestniczyli w pracach Krakowskiego Komitetu dla Odbudowy wsi i miast 1915-1922 r. Działalność z zakresu kształtowania kultury i myśli technicznej była i jest realizowana na łamach ,,Czasopisma Technicznego” organu Krakowskiego Towarzystwa Technicznego.
Pierwszy numer ukazał się w styczniu 1880 r. nakładem KTT. Po odebraniu debitu przez władze austriackie wydawnictwo przejęło Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie 1883 r. W latach 1890 – 1899 r. wychodziło ponownie w Krakowie, a od 1900 do 1939 r. znowu we Lwowie. Po utracie polskiego Lwowa czasopismo jest reaktywowane przez KTT. Pierwszy numer po wojnie ukazał się w grudniu 1945 r. W 1948 r. zostało zlikwidowane przez władze peerelowskie w ramach ideologicznej centralizacji. W 1957 r. ukazuje się organ Politechniki Krakowskiej, a po ponownym odebraniu debitu w 1965 r. tytuł przejmują zeszyty naukowe PK. Od 1995 r. wychodzi jako organ KTT. W latach 1880-82. Komitet Redakcyjny: W. Latkiewicz, J. Matula, M. Moraczewski, W. Rozwadowski, J. Wdowiszewski, K. Zaręba, L. Zieleniewski. W 1898-99 r. Komitet Redakcyjny: R. Meus, W. Ekielski, S. Horoszkiewicz, L. Mikucki, J. Rajewski. Od 1945 r. redaktor naczelny Bronisław Kopyciński. Od 1995 r. ·Komitet Redakcyjny: Bronisław Kopciński, Kazimierz Kosiński, Lech Kmietowicz. Działalność unikatowa ponieważ komitet redakcyjny z naczelnym redaktorem oraz 40 osobowym zespołem autorskim nie pobierał wogóle wynagrodzenia za prace w wydawnictwie ,,Czasopisma Technicznego”. Sponsorami były: Przedsiębiorstwo Realizacji i Koordynacji Budownictwa ,,Realbud” Sp. z o.o., MPWiK SA w Krakowie, Biprokom SA, PZITS o/Kraków, oraz wszyscy Autorzy artykułów w ilości 40 osób. Program tematyczny: Problemy techniczne i gospodarcze, ważne dla regionu Polski Południowej, a specjalnie dla woj. krakowskiego, rzeszowskiego i tarnowskiego, prace naukowe przeznaczone do wdrożenia, uwagi praktyków o wdrożeniach i nowych inwestycjach, sprawy zawodowe inżynierów i techników, działalność stowarzyszeń technicznych. Na łamach czasopisma publikowano opinie naukowców i praktyków z zakresu budownictwa, architektury, ochrony zabytków, regulacji Wisły, kanalizacji miasta, górnictwa naftowego, gazowego oraz węglowego, gospodarki surowcami mineralnymi, komunikacji miejskiej, zabudowy miast, itp.
W kadencji 1994-1997 r. cała działalność Towarzystwa poświecono, zgodnie z powziętą decyzją Zarządu, wydawaniu ,,Czasopisma Technicznego”, co uzyskało aprobatę Nadzwyczajnego Zgromadzenia odbytego w dniu 16 listopada 1996 r. Trudności lokalowe i finansowe nie pozwalały Towarzystwu na rozszerzenie działalności.
Wykonano 12 kolejnych zeszytów nr 1 do 27 „Czasopisma Technicznego” w nakładach siedmiokrotnie po tysiąc egzemplarzy i pięciokrotnie po 800 egzemplarzy.
W bieżącej kadencji 1997-2000 r. wydano 3 kolejne zeszyty nr 28 do 30, 31-32, 33-35 po 800-600-500 egzemplarzy. Dowodem aktywności Towarzystwa są: artykuły w ·prasie codziennej (w „Dzienniku Polskim”, ,,Gazecie Wyborczej”), w publikacjach technicznych i encyklopedycznych.
Mgr inż. Kazimierz Kosiński
Prezes KTT (1991-2000)